gezondheidscentrum
Haarlem, NL
De aankoop van een kavel op het Prinsenbolwerk in Haarlem bracht een langgekoesterde wens van de opdrachtgever binnen bereik: een markant gebouw met eigen gezicht waar de Antroposofische Vereniging en Antroposofische gezondheidszorg hun krachten bundelen. 9graden architectuur heeft een beschuttend bouwwerk ontworpen met een helder, aangenaam en gezondheid-bevorderend karakter.
Unieke zichtlocatie
Het gebouw is gelegen op een unieke zichtlocatie die in 1820 door J.D. Zocher is ontworpen. In de omgeving staan uitsluitend statige villa’s, waarop de nieuwbouw vanwege speciale eisen moet worden afgestemd. De hoofdvorm aan de drukke stadskant is verwant met zijn negentiende-eeuwse buurpand: hoge plint, rechthoekige vorm, zwaar dak. Aan de achterkant waaiert het pand uit in rondere vormen, passend bij de groene parkzijde.
Transparantie en zichtlijnen
Het programma omvat circa 40 behandelruimten, wat binnen het beperkte volume snel hokkerig kan overkomen. De opdrachtgever wenste juist transparantie en wilde dat het gebouw als eenheid ervaren kon worden. Daarom is er gekozen voor een open structuur die direct bij binnenkomst ervaarbaar is. In de ruime entreehal, geflankeerd door publieksfuncties, dient een centrale trap als anker. Beneden vormt deze trap een meubelstuk: twee zijden dienen als zitbank en uitstalkast. Dat maakt de hal méér dan een doorgangsruimte - namelijk rustpunt en ontvangsthal.
Ook boven is de trap de spil van het gebouw die alles tot een eenheid smeed. Hij is op alle etages omgeven door open ruimten met balies en wachtruimten. Alle behandelkamers komen via korte gangen in verschillende hoekverdraaiiingen uit op die centrale trap. Overal zijn lange zichtlijnen over meerdere etages, waardoor het hele interieur uitgesproken licht is. De materialen versterken dit: uitsluitend wit gestucte wanden, houten plafonds, linoleum vloeren, stroken indirecte ledverlichting.
Rumoer en beschutting
Bij de verticale functieverdeling waren ‘de hoeveelheid geluid’ en de ‘gevraagde intimiteit’ richtinggevend. Op de begane grond is de meeste rumoer: een winkel, een informatiecentrum, een theaterzaal, een consultatiebureau. Op éénhoog bevinden zich vier huisartsenpraktijken. Daarboven is nog meer beschutting gewenst voor fysiotherapie en verwante behandelruimten. Onder het dak – waarbij de plafondhoogte 3.80 meter haalt, naast schuine daken die extra beschutting geven – huizen psychiatrie en gesprekstherapie.
Hoge duurzame ambitie
Speciale bouwmaterialen geven het gebouw zijn eigenheid en herkenbare eigentijdsheid. Zo is gekozen voor baksteen en pannen van hetzelfde materiaal, zodanig toegepast dat alle overgangen (binnen-buiten, muur-dak, plint-baksteen) worden verzacht. Op duurzaamheid en energiebesparing is hoog ingezet. Dit is het eerste gezondheidscentrum dat een ministeriele Groenverklaring kreeg. De binnentemperatuur wordt geregeld met een warmtepomp en (per vertrek gespecificeerde) betonkernactivering. Er zijn zonnepanelen, een CO2 gestuurd ventilatiesysteem (Climarad), doorloopboilers en led-licht. Uitsluitend natuurlijke materialen zijn toegepast en alle hout (kozijnen, vloeren, deuren, meubilair) heeft een FSC keurmerk.
Status: Gerealiseerd, 2018
Locatie: Haarlem, NL
Opdrachtgever: Antroposofisch Centrum Haarlem
Vloeroppervlak: 1.300 m²
Fotografie: Meike Hansen, Hamburg
